درون و برون
یکی دیگر از
مجموعههای عروسکی پرمخاطب و پرطرفدار در دهه 60 «درون و برون» نام داشت
که براساس دو شخصیت اصلی و عروسکی به همین نام ساخته شده بود. این برنامه
آموزشی که از شبکه دو و برنامه کودک و نوجوان پخش میشد هر قسمت به معرفی و
تشریح هر یک از اعضای بدن انسان میپرداخت.
برون شخصیتی
همهچیزدان بود و او بود که شرح آن قسمت از مجموعه برای درون میداد و
درون شخصیتی کنجکاو و پرسشگر بود که اغلب با برخی سوالاتش در آن ماجرای
علمی برون را عصبانی میکرد.
السون و ولسون
السون و ولسون در اوایل دهه 70 و به کارگردانی کامبیز صمیمی مفخم و ناهید
محمدیان ساخته و پخش شد. این مجموعه در 29 قسمت روی آنتن شبکه شبکه اول
سیما رفت. این مجموعه درباره دو پسر بازیگوش با نامهای «السون» و «ولسون»
بود که در کلبه کوچکی زندگی میکنند.
شخصیت دیگر، «دون دون» است
که سعی دارد به بهانههای مختلف، السون و ولسون را وسوسه کند تا شکلات و
شیرینی بخورند و دندانهایشان مثل او خراب بشود. نکته جالب اینکه قرار
است مانند کلاه قرمزی «السون و ولسون» نیز در قالبهای مختلف تلویزیونی و
سینمایی بار دیگر بازتولید شود.
کار و اندیشه
اواخر دهه 60 و در عصر روزهای جمعه کارتونی عروسکی به نام «کار و اندیشه»
پخش میشد که به خاطر تیتراژ ابتدایی و ریتمیکش بشدت مورد استقبال مخاطبان
قرار گرفت. این برنامه آموزشی سعی داشت
در قالب برنامه عروسکی و
کودکانه نشان بدهد که علم و عمل در کنار یکدیگر است که تبدیل به مجموعهای
کامل میشوند. همواره هر کدام از دو شخصیت اصلی یعنی کار و اندیشه کاری
را انجام میدادند به موفقیت نمیرسیدند، اما وقتی با هم و در کنار هم
کاری را انجام میدادند نتیجه مثبتی به دست میآمد.
سنجد

بعد از قورباغه سبز، سنجد را میتوان مهمترین عروسکی دانست که همراه
عروسکگردانش به شهرت میرسد. این عروسک هم مانند قورباغه سبز عروسکی است
که توسط عروسکگردان همه جا حمل میشود و عروسکگردان همزمان در کنار
عروسکگردانی باید در دو نقش عروسک و شخصیت خودش بازی کند.
نگار استخر بخوبی از عهده این کار برآمد و سنجد در خلال سالهای میانی دهه
70 و سالهای ابتدایی دهه 80 به شهرت لازم و کافی رسید. سنجد عروسکی
خبرنگار بود و شخصیتی جدی و پرتلاش داشت. سنجد اما مانند بسیاری از
عروسکها هرازچندگاهی از انبار بیرون میآید و در برنامههای مختلفی ظاهر
میشود.
چاق و لاغر
بیتردید در میان
محبوبترین کاراکترهای عروسکی تلویزیون ایران چاق و لاغر جایگاهی در
رتبههای بالا دارند. این مجموعه عروسکی از سال 1365 از تلویزیون و به
مناسبت دهه فجر انقلاب اسلامی پخش شد و تا سال 69 به اشکال مختلف روی آنتن
سیما میرفت.
چاق و لاغر در ابتدا یک آیتم طنز در مجموعه
برنامهای بود که برای ایام دهه فجر تولید میشد. مسعود رسام، کارگردان
این کار بود و حسن پورشیرازی و حسن زارع صداپیشگان این دو عروسک بودند.
این دو عروسک سال 66 در برنامه هاچین و واچین حضور یافتند، اما بعد از
مدتی آنها از عروسک به آدمهایی با گریم و ماسک چاق و لاغر تبدیل شدند. با
این حال بسیاری از علاقهمندان این مجموعه آن را از دوران عروسکی بودنشان
به خاطر دارند.
خانه عروسکها
در
آخرین سالهای دهه 50 و بعد از انقلاب اسلامی یکی از اولین و جدیترین
تولیدات تلویزیونی در زمینه کودک و نوجوان برنامهای به نام «خانه
عروسکها» بود که توسط جمشید عظیمینژاد نوشته و کارگردانی میشد. این
برنامه شامل عروسکهایی چون روشن سر، بدجنس، یاقوت، زبوندراز و نابغه
میشد.
قصههای تابهتا
یکی از آثار
درخشان مرضیه برومند و البته یکی از دوستداشتنیترین برنامههای کودک و
نوجوان. داستانهای تابهتا ماجرای عروسکی عجیب و جادویی به نام
زیزیگولو را روایت میکند. زیزیگولو عروسکی است که از سیارهای
ناشناخته به زمین آمده و توانایی این را دارد که با خواندن یک ورد کارهای
عجیبی انجام بدهد.

این سریال در سال 1373 و از شبکه دو سیما پخش شد. جذابیت زیزیگولو در
این بود که با وجود عروسکی بودن، اما اثری از عروسکگردان وجود نداشت و
تلاش شده بود تا نشانههایی از وجود عروسکگردان نیز احساس نشود.
هاچین و واچین
یکی از اولین نمایشهای عروسکی تلویزیون که در دهه 60 روی آنتن رفت
برنامهای آموزشی به نام «هاچین و واچین» بود که ایرج تهماسب کارگردانی آن
را به عهده داشت.
خونه مادربزرگه
مرضیه برومند به عنوان یکی از موفقترین کسانی که در عرصه تولید آثار نمایش
تلویزیونی مشغول به کار هستند در کنار قصههای تابهتا و مدرسه موشها یک
کار پرمخاطب دیگر هم دارد و آن «خونه مادربزرگه» است. این سریال عروسکی
در سال 1366 ساخته و پخش شد.
بازیگران سرشناسی چون فاطمه
معتمدآریا، بهرام شاهمحمدلو، رضا بابک و مسعود کرامتی از صداپیشگان این
کار هستند. در این سریال کلیه شخصیتها عروسکی هستند و در این میان
کاراکترهای پنگول و مادربزرگه بیش از بقیه مورد توجه قرار گرفتند.
پنگول
پنگول شخصیت عروسکی یک برنامه تلویزیونی است. او در کنار مجری برنامه
رنگینکمان بخشی از اجرای برنامه را به عهده دارد. پنگول نیز بهواسطه
شخصیت غیرقابل پیشبینی و شیطان و اجرای خوب هومن حاجعبداللهی یکی از
محبوبترین عروسکهای تلویزیونی در دهه 80 به شمار میآید.
مدرسه موشها

اولین بار سال 60 و در یک جنگ نمایشی روی آنتن رفت. این برنامه با هدف
تشویق بچهها به مدرسه رفتن توسط مرضیه برومند ساخته و البته خیلی زود
تبدیل به کارتون محبوب مردم ایران شد.
مدرسه موشها ابتدا در 10
قسمت ساخته شد، اما استقبال مخاطبان به حدی بود که در سری دوم در 104 قسمت
تولید شد. همان طور که دیگر امروز همه میدانند جمعی از بهترین و
محبوبترین ستارههای آثار نمایشی ایران زمانی در مدرسه موشها صداپیشه
بودهاند.
از حمید جبلی و ایرج تهماسب گرفته تا فاطمه معتمدآریا و
مسعود کرامتی در این کار به عنوان صداپیشه فعالیت کردهاند. مدرسه موشها
به حدی موفق بود که دو نسخه سینمایی از آن تهیه شد و در زمره پرفروشترین
فیلمهای سینمای ایران قرار گرفت.
هادی و هدی
«هادی
و هدی» بیتردید یکی از محبوبترین برنامههای تلویزیونی در دهههای 60 و
70 بوده است. این برنامه عروسکی برای اولین بار در سال 1364 روی آنتن
شبکه دو سیما رفت و از همان زمان با استقبال ویژه مخاطبان همراه شد.
اردشیر کشاورز، کارگردان این مجموعه بود و داستان آن درباره خانوادهای
متشکل از هادی و هدی دو خواهر و برادر، پدر و مادر، مادربزرگ و آقبابا
مغازهدار محل بود.